Iedereen is wel eens gespannen net voor een presentatie of heeft wel eens angst om te falen. Wanneer de angst de overhand neemt en je overmatig veel en vaak stress ervaart, spreken we van faalangst. Heel erg vervelend bij volwassenen maar helaas hebben ook veel kinderen hier last van.
Als ouder willen we dat ons kind zorgeloos en vrolijk door het leven gaat. Je kind zien lijden is pijnlijk en dit moet aangepakt worden. Wij vroegen aan Sandra Dewandeleer, klinisch psychologe, wat faalangst bij kinderen betekent, hoe je het kan ontdekken en vooral: wat je eraan kan doen. Sandra heeft als psychologe tal van kinderen begeleid en is zelf mama van vier zonen. Onze ideale gesprekpartner dus! We gingen op een gezellige koffie date om te luisteren naar haar geweldige inzichten en tools waar we zelf eenvoudig mee aan de slag kunnen gaan.
Sandra, hoe groot schat je het fenomeen “faalangst in”. Het lijkt wel of dit probleem alsmaar vaker opduikt of is dat enkel een gevoel?
Sandra: "Het is helaas geen gevoel. Faalangst bij kindjes, jonge kindjes komt betreurenswaardig vaak voor en dit zowel bij meisjes als jongens. Statistisch gezien duidt men zelfs een percentage van 40% aan. Eén kindje op drie per klas zou onderhevig zijn aan dergelijke angsten."
Hoe kan je een gezonde spanning onderscheiden van faalangst. M.a.w: Wanneer moet de alarmbel afgaan?
"Positieve spanning is helemaal niet verkeerd. Een ‘gezonde’ spanning werkt zelfs motiverend. Dit is iets totaal anders dan de negatieve spanning, de faalangst. Faalangst is het gevoel van te willen presteren maar (te veel) angst hebben om te falen waardoor er een blokkade optreedt met bijvoorbeeld een black-out tot gevolg.
Er zijn verschillende soorten faalangst. De cognitieve faalangst houdt verband met bijvoorbeeld schooltaken of toetsen. De sociale faalangst duidt bijvoorbeeld op angst om te praten voor de klas. De motorische faalangst treedt bijvoorbeeld op tijdens een sportwedstrijd. Faalangst moet dus altijd bekeken worden in zijn context en kent helaas vele gezichten."
Kan je dit meer concreter maken, op welke symptomen moeten we letten?
"Zeker, voorbeelden zijn hartkloppingen of veranderingen in eetlust, uitstelgedrag, een verhoogde bloeddruk, een verminderde focus, slecht slapen, een chaotische of net perfectionistische gedachtegang, een tremor, overmatig zweten of blozen en kleine pijntje zoals buik- of hoofdpijn. Dit zijn allemaal red flags."
“Beter voorkomen dan genezen” is het idee die alsmaar meer aan belang wint als het gaat over onze fysieke gezondheid. Maar geldt dit ook voor onze psychische gezondheid? Kunnen we iets doen om onze zoons en dochters te behoeden voor faalangst?
"De oorzaken van faalangst kunnen heel verschillend zijn. Er is de erfelijke aanleg maar ook negatieve ervaringen, problemen binnen het gezin of de manier waarop rolmodellen (mama, papa, oma, opa,…) reageren op bepaalde situaties. Denk bijvoorbeeld aan reacties die altijd prestatiegericht zijn. Met andere woorden, het moeten presteren.
Elke nieuwe, negatieve ervaring rond faalangst, bekrachtigt de faalangst, het zelfbeeld en het zelfvertrouwen. Kindjes met erge faalangst hebben vaak een beperkt zelfvertrouwen, een minder goed zelfbeeld en denken vaak in termen van ‘ik kan het niet, ik ga het nooit kunnen’."
Wat als we ondanks al onze inspanningen merken dat het toch de verkeerde kant opgaat?
"Om de kansen van je dochter of zoon ten volle tot ontplooiing te laten komen, moet je zo snel mogelijk ingrijpen. Het herkennen en erkennen is de eerste stap. Maar dan… Het is primordiaal om je trachten in te leven in de wereld van je kind. Doordat faalangst, vaak gepaard gaat met perfectionisme, werken deze kindjes vaak wat trager en minder gefocust. Verwar dit niet met luiheid of desinteresse.
Wat absoluut je absoluut niet mag doen is straffen of om te proberen overtuigen met woorden zoals ‘Je kan dit wél’, hoe goed bedoeld ook. Zo riskeer je om de angst te gaan bagatelliseren. En dat creëert frustratie bij het kind dat zich niet begrepen voelt en mogelijk nog meer in zijn schulp kruipt. Je ziet, de juiste aanpak is niet zo eenvoudig."
Vertel ons wat we dan wél moeten doen.
"Wel, één van de belangrijkste zaken is: luisteren, luisteren, luisteren. Laat je spruit voelen dat je hem aanvoelt en begrijpt. Zo toon je ook respect voor de gevoelens en creëer je een prachtige vorm van vertrouwen. Je kind zal zich erkend voelen, ontwikkelt zelfvertrouwen en weerbaarheid.
De enige weg voorwaarts is om samen door de angst heen te gaan door middel van kleine oefeningen, kleine ritueeltjes. Zorg voor een veilige en gezellige omgeving, letterlijk en figuurlijk. Zo kan je bijvoorbeeld aan het knutselen gaan. Vertel het verhaal van het aapje. Hoe worden aapjes gevangen in verre landen? Er worden bananen gepropt in een nauwe val. Het aapje steekt zijn hand erin en wil niet loslaten. Omdat hij niet wil loslaten, zit hij gevangen. Zit naast je kind en luister, teken, verf… wat kan jij niet loslaten?"
Kan je nog zo’n eenvoudig uit te voeren ritueel met ons delen zodat we het daadwerkelijk kunnen inpassen in onze drukke dagelijkse leven?
"Nog een gemakkelijk voorbeeld: Zie je dat je zoon of dochter erge stress heeft, steek dan samen de polsjes onder lekker warm, stromend water en masseer ze.
Of ga samen dromen en stimuleer de fantasie…. Creëer rustpauzes, ga even us-time nemen en gebruik de kracht van het dagdromen ‘Tover een zonnestraal vanuit het hartje die zo fel schijnt dat alle negatiefs verdwijnt in het mooie, fijne en warme licht’. Doe dit dagelijks, oefening baart kunst!
Steek vooral tijd in je kind, connect! Knutsel, versier samen een potje en een doosje die een centraal plaatsje krijgen. Maak kaartjes met positieve uitspraken die je in het doosje steekt.
Laat je kind elke dag, bijvoorbeeld net voor het slapen gaan, een kaartje uit het doosje nemen, lezen jullie het hardop en steken jullie deze spreuk in een door jullie mooi gedecoreerd, uniek potje. Het potje symboliseert waardering en is helemaal uniek, net zoals elk kind."
Ook bij SuccesPlanner willen we inzetten op meer veerkracht en zelfvertrouwen bij kinderen. Daarom ontwikkelden we samen met psychologen en experts het Succesjesboek: een prachtig vormgegeven invulboek voor kinderen van 6 tot 12 jaar. Dit is óók een ritueel en past perfect binnen de warme filosofie van samen dingen doen, positiviteit en zelfliefde. Het Succesjesboek draait rond zelfvertrouwen en focust op talenten en de dingen die goed gaan.
Meer info over onze tools voor kinderen vind je hier.
Foto: Co-founder Stephanie aan de slag met dochtertje Millie in haar Succesjesboek
Foto: Het Succesjesboek bevat o.a. pagina's om zichzelf en de eigen emoties beter te leren kennen
Foto: Uit het dagboekgedeelte van het Succesjesboek. Kinderen worden aangemoedigd om 2 tot 3 keer per week een pagina in te vullen. Er zijn vragen als "Wat is mijn succesje van vandaag?" en "Waar ben ik dankbaar voor vandaag?"
Foto: Het Succesjesboek kan worden gepersonaliseerd met de naam van het kind op de cover. Er zijn ook coverstickers om het boekje helemaal 'van zichzelf' te maken.
Foto: Voor kinderen die baat hebben aan meer structuur en overzicht is deze invulblok handig, met weektaakjes per dagdeel om af te vinken
Geen reacties gevonden.
